زمانی که قرار میشود به همراه محمد مرکزی امیدوار، خیّر مدرسهساز، برای دیدن مدرسهای که ساخته است به روستای شیرحصار برویم، هرگز فکر نمیکردم که دانشآموزان این روستا از کمترین امکانات آموزشی محروم بودهاند و به دلیل نبود مدرسه و فضای آموزشی، مجبور به ترک تحصیل شده و عده دیگر نیز از روی ناچاری مجبور به تحصیل در داخل کانکس بودهاند.
دانشآموزان محروم و بااستعداد این روستا پس از چندین سال تحصیل در این کانکسها، سرانجام در سال تحصیلی جدید صاحب مدرسه جدید و زیبا شدند، مدرسهای که با نیت خیر مدرسهساز، محمد مرکزی امیدوار، ساخته شده است. دانشآموزان این مدرسه که پس از سالها محرومیت طعم یک مدرسه مدرن و نوساز را چشیدهاند، با ورود ما به مدرسه به استقبال بانی و سازنده مدرسه آمده و با نشاندادن نمرات عالی و موفقیتهایی که در مسابقات و جشنوارههای دانشآموزی کسب کردهاند، از او قدردانی میکنند.
محمدمرکزی امیدوار نیز از اینکه نتیجه کار خیرش باعث ادامه تحصیل و شکوفایی استعدادهای بچههای این روستای محروم شده است، لبخند رضایتی برلب دارد. برای آشنایی بیشتر با چگونگی ساخت این مدرسه و نیت سازنده آن گفتوگوی دوستانهای با این خیر مدرسهساز انجام دادهایم.
محمد امیدوار، فارغالتحصیل رشته عمران، بوده و شغل اصلیاش ساختوساز ساختمان است. او در طول سالها کار و فعالیت بخشی از سود و درآمد خود را به افراد نیازمند اختصاص داده است. خیر مدرسهساز منطقه تبادکان در توضیح این مطلب میگوید: فارغالتحصیل رشته عمران و پیمانکار ساختمانی هستم.
از همان ابتدای ورود به کار ساختمانی با خودم عهد کردم که اگر در جریان فعالیتهای اقتصادی و ساختوساز موفق عمل کردم و سودی به دست آوردم، بخشی از این سود را به نیازمندان اختصاص بدهم، خوشبختانه خانواده نیز در این مسیر با من همراه بودند.
با این نیت آخر هر ماه مقدار پولی را که جمع شده بود، به یکی از مؤسسات خیریه که مورد تایید بودند واریز میکردیم. واریز این پول برای چندین سال ادامه داشت تا اینکه ۲ سال قبل باتوجه به تبلیغات و گزارشهایی که از کمبود فضاهای آموزشی در تلویزیون و رسانهها پخش شد، به فکر ساخت مدرسه برای کودکان مناطق حاشیه شهر و محروم افتادم.
بلافاصله این ایده را با برادرم (حمید مرکزی امیدوار) که ساکن خارج از کشور است مطرح کردم، او نیز از این ایده استقبال کرد و اعلام کرد که در ساخت مدرسه کمکم میکند و قسمتی از هزینههای این کار خیر را پرداخت میکند.
محمد بهدنبال اجراییکردن ایده خود، مدتی را دنبال پیداکردن محله محروم و بدون فضای آموزشی میگردد و در دیدار از مدرسه شهید درویشی روستای شیرحصار، این روستا را برای ساخت مدرسه انتخاب میکند.
امیدوار در توضیح این مطلب میگوید: برای پیداکردن محلهای که از نظر امکانات آموزشی در حد پایین و اندک باشد، به بخش نوسازی مدارس اداره آموزش و پرورش خراسان رضوی و در نهایت اداره آموزش و پرورش بخش تبادکان مراجعه کردم و نیت خود را برای ساخت مدرسه در منطقه محروم اعلام کردم، آنها نیز چند مدرسه محروم واقع درحاشیه شهر مشهد را معرفی کردند و انتخاب محل را برعهده خودمان گذاشتند، هر روز سرکشی به یکی از محلات محروم معرفیشده را انجام میدادم و بعد از گفتگو با مسئولان مدرسه، تحقیقاتی نیز به لحاظ امکانات آموزشی، محرومیت اهالی و فوریت نیاز به مدرسه انجام میدادم.
همه مدارس معرفیشده، کمبود امکانات آموزشی داشتند، اما در بین همه این مدارس، مدرسه شهید درویشی روستای شیرحصار، از لحاظ فضای آموزشی در محدودیت و تنگنای شدید بود و تنها مدرسهای بود که بخشی از دانشآموزان آن از سال ۱۳۸۵ و برای مدت ۱۲ سال در کانکس درس میخواندند.
در گفتگو با مدیر مدرسه (خانم خجسته) متوجه شدم که تعداد زیادی از دانشآموزان این روستا به دلیل نداشتن مدرسه مناسب و امکانات آموزشی ترک تحصیل کردهاند، مدیر مدرسه من را متقاعد کرد که دانشآموزان این روستا شرایط لازم برای ساخت مدرسه را دارند.
حمیده خجسته، مدیر مدرسه، داستان جالب تلاشهای بیدریغ یک معلم، که بعدها در جبهه جنگ شهید شده بود (شهید محمد درویشی) را برای سرپاماندن این مدرسه و آموزش به دانشآموزان روستا بیان میکند. خجسته دراینباره میگوید: مدرسه قدیمی این روستا، قدمتی بیش از ۴۰ سال دارد. مدرسهای کوچک بدون هیچ گونه امکانات اولیه آموزشی. آنطور که قدیمیها نقل میکنند، سالهای ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ معلم جوانی به نام محمد درویشی برای تدریس به این مدرسه میآید.
این معلم جوان بعد از آمدن به این مدرسه با مشاهده کمبود شدید امکانات آموزشی، گرمایشی و سرمایشی مدرسه تلاشهایی برای زدودن این کمبودها انجام میدهد و با کمکگرفتن از اهالی، فضای کلاسها و حیاط مدرسه را با مصالح ساده همان زمان تعمیر کرده یا از نو بازسازی میکند. درویشی جوان حتی در روزهای سرد زمستان که بخاری نفتی مدرسه به دلیل آنکه مدرسه پول خرید نفت را نداشت، خاموش میشد، با خرید گالن نفت، بخاری نفتی را روشن میکرد تا سرمای سوزان آن روزها برای بچهها تحملکردنی باشد.
در مدت کوتاه حضور او در این مدرسه تغییرات و تحولات خوبی در مدرسه و محله به وجود آمد. وقتی که برای دفاع از میهن به جبههها رفت، همه دانشآموزان و اهالی دل تنگ او شده بودند. زمانی هم که خبر شهادت شهید درویشی را شنیدند، چند روزی به عزاداری پرداختند و به احترام خدمات و کمکهای او به مردم و دانشآموزان روستا نام مدرسه را به نام شهید محمد درویشی گذاشتند.
آنها همچنین از آقای امیدوار و مسئولان آموزش و پرورش تبادکان خواستهاند که در بخشی از تابلو مدرسه نام شهید درویشی گنجانده شود تا همیشه تاریخ نام این شهید بزرگوار و خدماتی که به این مدرسه و دانشآموزان آن کرده است، زنده بماند.
حمیده خجسته، مدیر مدرسه که سابقه چند سال خدمت در این مدرسه محروم را دارد و تحصیل دانشآموزان در کانکس را با چشمان خود شاهد بوده است، در توضیح وضعیت قبلی این مدرسه میگوید: مدرسه روستای شیرحصار که بیش از ۴۰ سال از ساخت آن میگذرد، با توجه به امکانات و تعداد دانشآموزان آن زمان ساخته شده بود.
با افزایش جمعیت دانشآموزی روستا، کلاسهای این مدرسه دیگر پاسخگوی تعداد دانشآموزان مدرسه نبود، بهناچار مجبور شدیم کلاس درس را در حیاط مدرسه تشکیل دهیم، اما به دلیل شرایط نامساعد آب وهوایی، سرما، گرما و سروصدا مشکلات زیادی برای دانشآموزان و معلمان به وجود آمد.
ناچار کلاسهای درس داخل حیاط مدرسه تعطیل شد و پیگیر برطرف شدن این مشکل از طریق اداره آموزش و پرورش شدیم، اما با وجود پیگیریهای فراوان، آموزش و پرورش اعلام کرد به دلیل نبود امکانات مالی در حال حاضر شرایط ساخت مدرسه جدید در محل وجود ندارد، با این شرایط تعدادی از دانشآموزان ترک تحصیل کردند.
سرانجام با کمک آموزش و پرورش و خیران، دو عدد کانکس به مدرسه اهدا شد تا برخی کلاسهای درس داخل آنها برگزار شود، اما کانکس هم تأثیری در کم کردن مشکلات نداشت. به دلیل محدودیت مکان و تعداد زیاد دانشآموزان که گاهی اوقات تا جلو در کانکس میآمد، درس خواندن در کانکس بسیار سخت و دشوار بود.
در هوای گرم تابستان، به دلیل نبود سیستم سرمایشی و تهویه، داخل کانکس بیشباهت به زودپز نبود و عرق از سر و صورت دانش آموزان میریخت، در چنین شرایط سختی امکان فهم درسها نیز وجود نداشت وبیشتر دانشآموزان بهدلیل همین شرایط سخت با افت تحصیلی و حتی مردودی روبهرو شدند، اما چارهای وجود نداشت و ما باید تا فراهمشدن شرایط بهتر از این کانکسها استفاده میکردیم، این شرایط چند سال طول کشید و ما هر لحظه منتظر پیداشدن یک خیر برای ساخت مدرسه بودیم.
بعد از تعیین محل، ساخت مدرسه در زمینی که یکی از خیران روستا در اختیار آموزش و پرورش قرار داده بود، شروع میشود و مدرسه با وجود شرایط سخت اقتصادی در مدت یک سال ساخته میشود. امیدوار میگوید: در روستا قطعه زمینی وجود داشت که بهوسیله یکی از خیران محلی برای ساخت مدرسه اختصاص داده شده بود، اما، چون خیری برای ساخت مدرسه پیدا نشده بود، زمین یادشده به همان ترتیب رها و در طی سالها به محل زبالهدانی تبدیل شده بود.
به همراهی مدیر مدرسه به دیدن خانواده این خیّر رفتیم و درباره ساخت مدرسه با وارثان خیر که مدتی قبل فوتکرده بود، صحبتکردیم. آنها نیز زمین را در اختیار ما قرار دادند و ما بهطور رسمی کلنگزنی و ساخت مدرسه را درسال ۱۳۹۶ شروع کردیم. مبلغی که برای ساخت مدرسه در نظر گرفته بودیم ۲۵۰ میلیون تومان بود.
کار با سرعت زیادی شروع شد، اما هنوز کار ساخت اسکلت مدرسه به نیمه نرسیده بود که ماجرای گرانشدن دلار و مصالح ساختمانی پیش آمد، با افزایش قیمتها، هزینه مصالح و دیگر تجهیزات (پنجره، لامپ، کابل و...) نیز چند برابر شد و به تبع آن هزینه ساخت مدرسه بر طبق پیشبینیهای ما پیش نرفت و تا هنگام ساخت و تکمیل مدرسه حدود ۵۵۰ میلیون تومان هزینه شد.
گاهی اوقات ما خودمان نیز برای یکمیلیون تومان میماندیم، اما از آنجایی که نیت ما خیر بود و سعیداشتیم که مدرسه را برای اول مهر سال بعد (۱۳۹۷) آماده کنیم، بهطور معجزهآسایی پول کار فراهم میشد و موفق به ساخت مدرسه در زمان مقرر شدیم. در حالی که تمام پروژههای ساخت مدارس در مشهد به طور نیمهتمام رها شده بود، این مدرسه در سال ۱۳۹۷ همزمان با بازگشایی مدارس با حضور نمایندگان آموزش و پرورش افتتاح شد. این دبستان در دو طبقه و هر طبقه ۲۵۰ متر و درمجموع با ۵۰۰ متر زیربنا و ۹ اتاق که شامل ۷ کلاس درس و دو اتاق مدیران و آبدارخانه است، ساخته شد.
این مهندس عمران که در راه مدرسهسازی گام برداشته است، دلیل ساخت مدرسه را فراهمکردن تحصیل برای دانشآموزان محروم محله و کسب موفقیت آنها در راه علم و تحصیل میداند. امیدوار در توضیح این مطلب میگوید: به تجربه ثابت شده است که بیشترین استعدادها و نبوغ علمی کشور در همین مناطق محروم حاشیه شهر سکونت دارند، اما متأسفانه بهدلیل نبود امکانات آموزشی و حمایتی، بسیاری از این استعدادها نابود شده و از ادامه تحصیل باز میمانند.
در دیداری که هفته گذشته با تعدادی از دانشآموزان این مدرسه داشتم، با چند دانشآموز برتر و نخبه آشنا شدم که موفق به حضور در مسابقات و جشنوارههای کشوری شده و رتبههای خوبی را نیز کسب کرده بودند. آینده روشن و پیشرفت مملکت به همین دانشآموزان دبستانی تعلق دارد و من اگر توانسته باشم با ساخت این مدرسه از بین این همه دانشآموز شرایط پیشرفت و شکوفایی تحصیل برای یک دانشآموز را فراهم کرده باشم، همان یک مورد برای رضایت و خشنودی من کافی است.
تا زمانی که زنده باشم، برای ساخت مدرسه تلاش خواهم کرد و دیگران را نیز برای انجام این کار حسنه، خیر و جاودان دعوت خواهم کرد. با توجه به شرایط فعلی جامعه و کمبود مدرسه بهویژه در مناطق محروم و حاشیه شهر به نظرم ساخت مدرسه برای دانشآموزان محروم که اغلب دارای شرایط نامناسب اقتصادی هستند و به دلایل مالی توانایی تحصیل در جاهای دیگر و مدارس غیردولتی را ندارند، بزرگترین و بهترین کار خیر است.
بیشتر خیران تمایل به ساخت مسجد، حسینیه و... دارند، و به این نوع وقف آشنایی کمتری دارند، از همه شهروندان و خیران میخواهم که به خاطر آینده ایران و فرزندان این سرزمین بخشی از درآمد خود را به مدرسهسازی اختصاص بدهند و سعادت دنیا و آخرت را نصیب خود کنند.
خیّر مدرسهساز منطقه تبادکان که ایده ساخت مدرسه را در بین اعضای خانواده مطرح کرده بود، با جلب نظر دوستان و فامیل دور و نزدیک قرار شده است که ساخت دومین مدرسه را نیز با کمک افراد خانواده آغاز کند. امیدوار در توضیح این مطلب میگوید: روزی که ساخت مدرسه محله شیرحصار به پایان رسید، جمعی از افراد فامیل نیز برای افتتاح مدرسه آمده بودند.
آنها وقتی چهرههای شاد و خندان بچههای محروم روستا را دیدند که با کمترین امکانات مشغول درس خواندن هستند، آمادگی خود را برای مشارکت و ساخت مدرسهای جدید اعلام کردند. از آن جمله دایی بنده که اعلام موافقت خود را برای پرداخت ۵۰۰ میلیون تومان و ساخت یک مدرسه جدید اعلام و بنده را به عنوان مهندس و پیمانکار پروژه ساخت مدرسه معرفی کرده است.
دیگر افراد خانواده و حتی تعدادی از همکاران و آشنایان نیز آمادگی خود را برای ساخت مدرسه اعلام کردهاند. ایده ساخت مدرسه در مناطق محروم حاشیه شهر با توجه به وضع نامناسب اقتصادی و نبود مکانهای آموزشی و تحصیلی مانند یاد دادن ماهیگیری به جایدادن ماهی است، فقر و عقبماندگی بسیاری از افراد محروم بهدلیل نداشتن تحصیل و مهارتهای زندگی است. اگر دانشآموزی موفق به تحصیل در سطح عالی و دانشگاهی شود، زندگی و آینده بهتری خواهد داشت و تحتتأثیر این موضوع جامعه بهتری را میتوان ترسیم کرد.
برای تکمیل این گزارش بهسراغ ۲ نفر از دانشآموزان نخبه مدرسه هم رفتیم و با آنها گفتگو کردیم.
مهلا حسینزاده، دانشآموز کلاس سوم دبستان، درباره شرایط گذشته و حال این مدرسه گفت: قبل از ساخت این مدرسه به دلیل وجود تعداد زیاد دانشآموزان، کلاسها شلوغ و پرجمعیت بود و به همین دلیل ما کمتر متوجه حرفهای خانم معلم میشدیم و این موضوع باعث افت تحصیلی در بین دانشآموزان شده بود، خوشبختانه امسال که به مدرسه جدید آمدیم، تعداد شاگردان هرکلاس به ۲۰ تا ۲۵ نفر کاهش یافته و ارتباط درسی بیشتری بین معلم و دانشآموزان برقرار شده است.
روحا... باج، دانش آموز کلاس ششم، نیز با اشاره به افزایش فعالیتهای علمی و خلاقانه در مدرسه گفت: با ساخت مدرسه جدید و فراهمشدن محیط مساعد و جای کافی برای فعالیتهای علمی و آزمایشگاهی، دانشآموزان مدرسه تاکنون در چندین نمایشگاه در حوزه تولیدات خلاقانه شرکت کردهاند و با طی مراحل و ارائه ایدههای برتر، جواز حضور در جشنوارههای استانی و کشوری را کسب کردهاند.
در گذشته که مدرسه و فضای مناسب برای آزمایشگاه علمی وجود نداشت بچهها فقط به خواندن کتابهای درسی و درسهای تئوری مشغول بودند و نمیتوانستند ایدههای خلاقانه خود را به مرحله ظهور برسانند، به نمایندگی از طرف همه دانشآموزان از آقای امیدوار، بانی ساخت مدرسه، تشکر میکنم.
* این گزارش پنج شنبه، ۲۵ بهمن ۹۷ در شماره ۲۷۰ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است.